[Αυτό το έγραψα στις 06/01/2004]
Ενώ στις πιο πολλές ευρωπαϊκές χώρες η ύπαρξη Κώδικα Ηθικής Συμπεριφοράς για δημόσιες θέσεις είναι συνηθισμένο γεγονός, στη Κύπρο δεν έχουμε ποτέ ασχοληθεί με τη θεσμοθέτηση οποιουδήποτε κώδικα ηθικής.
Η ύπαρξη μιας τέτοιας νομοθετικής ρύθμισης που καθορίζει με λεπτομέρεια την Ηθική Συμπεριφορά ενός Δημοτικού Συμβούλου ή Δημάρχου, θα έδινε ένα γρήγορο τέλος στις αντιπαραθέσεις που είχαμε τελευταία στο Παραλίμνη, όπου όσοι αναμίχθηκαν στην αντιπαράθεση είχαν διαφορετική αντίληψη του ορθού η αν θέλετε διαφορετικά επίπεδα ηθικής.
Με την ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα αναλάβει ακόμη πιο σημαίνοντα ρόλο και για το λόγο αυτό το κράτος οφείλει σύντομα να εξετάσει τη μέχρι τώρα λειτουργία των Δημοτικών Αρχών και Συμβουλίων για να εισηγηθεί βελτιώσεις και αλλαγές. Ας μην ξεχνούμε ότι από την εισαγωγή του, ο θεσμός αυτός δεν έχει ποτέ αξιολογηθεί αλλά ούτε και συγκριθεί με άλλες χώρες, όσον αφορά την αποδοτικότητα του με τη μορφή που έχει τώρα.
Ένας Κώδικας Ηθικής Συμπεριφοράς, περιλαμβάνει,
Λεπτομερείς κανόνες Ηθικής Συμπεριφοράς του Δημάρχου και των Συμβούλων
Μέθοδο καταγγελίας, εξέτασης και επιβολής ποινών όπου υπάρχουν παραβιάσεις
Διαδικασίες εφαρμογής ορισμένων προνοιών του Κώδικα.
Κανόνες Ηθικής Συμπεριφοράς
Αυτοί περιλαμβάνουν θέματα σχέσεων με τους υπαλλήλους, δηλώσεις προσωπικών συμφερόντων, υποχρεωτική συμμετοχή και ενεργό ρόλο, εμπιστευτικότητα, αποδοχή ‘δώρων’, ακεραιότητα, προσωπικά και οικογενειακά συμφέροντα, ανάληψη ευθύνης και υποδειγματική συμπεριφορά έναντι της κοινότητας και των νόμων.
Καταγγελίες
Οι διαδικασίες καταγγελίας και η σύσταση των πειθαρχικών συμβουλίων που θα εξετάζουν τέτοια θέματα, είναι ένα από τα δύσκολα κεφάλαια. Ο κάθε Δήμος θα πρέπει να έχει θεσμοθετημένες διαδικασίες για την υποβολή και εξέταση καταγγελιών για παραβιάσεις του Δημάρχου, των Συμβούλων αλλά και των υπαλλήλων του Δήμου.
Αν στο μυαλό του απλού πολίτη δεν φαίνονται να είναι αποτελεσματικά, τότε ο θεσμός θα υπολειτουργεί.
Διαδικασίες
Οι διαδικασίες αυτές προβλέπουν για την τήρηση αρχείου όπου ο ενδιαφερόμενος καταγράφει τα προσωπικά του συμφέροντα αλλά και όπου καταγράφεται η απόσυρση του από συνεδριάσεις κατά τη διάρκεια των οποίων συζητούνται θέματα στα οποία έχει προσωπικό συμφέρον.
Φυσικά η εισαγωγή και μόνο ενός Κώδικα Ηθικής Συμπεριφοράς, δεν θα λύση το πρόβλημα.
Υπάρχουν και πολλές άλλες διαδικαστικές ελλείψεις στη τοπική αυτοδιοίκηση, που κάνουν την παρακολούθηση και έλεγχο του έργου του Δημάρχου και των Συμβούλων από τους δημότες, πολύ δύσκολη.
Τα Δημοτικά Συμβούλια για παράδειγμα, δεν εκδίδουν Ετήσια Έκθεση όπου οι δημότες θα είχαν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν το έργου του Δήμου.
Ο έλεγχος που γίνεται τώρα σε ένα Συμβούλιο είναι μόνο διαδικαστικός και ερευνά μόνο εάν ακολουθήθηκε η σωστή διαδικασία για τη λήψη μιας απόφασης. Αν όμως η απόφαση ήταν ορθά αιτιολογημένη ή αν ήταν βασισμένη σε σωστές οικονομικές αρχές, δεν ελέγχεται ποτέ από κανένα. Τέτοιος έλεγχος δυστυχώς δεν μπορεί να γίνει ούτε και από όσους δημότες θα ήθελαν να το κάνουν.
Κάτω από τέτοιες συνθήκες είναι εύκολο να γίνουν λάθη, παρεξηγήσεις και να δημιουργηθούν υποψίες.
Η ευθύνη για τη τοπική αυτοδιοίκηση ανήκει στο Υπουργείο Εσωτερικών το οποίο θα πρέπει σύντομα, να προχωρήσει με τον εκσυγχρονισμό της τοπικής αυτοδιοίκησης για να μπορέσει να αντεπεξέλθει στις νέες προκλήσεις.
Η εισαγωγή σαν πρώτο μέτρο, του Κώδικα Ηθικής Συμπεριφοράς θα αποτελέσει μια ριζοσπαστική αλλαγή, που η σημερινή κυβέρνηση με την στήριξη των κομμάτων και τον αέρα της αλλαγής, είναι στη καλύτερη θέση να το κάνει.
Χαράλαμπος Θεοπέμπτου
Ενώ στις πιο πολλές ευρωπαϊκές χώρες η ύπαρξη Κώδικα Ηθικής Συμπεριφοράς για δημόσιες θέσεις είναι συνηθισμένο γεγονός, στη Κύπρο δεν έχουμε ποτέ ασχοληθεί με τη θεσμοθέτηση οποιουδήποτε κώδικα ηθικής.
Η ύπαρξη μιας τέτοιας νομοθετικής ρύθμισης που καθορίζει με λεπτομέρεια την Ηθική Συμπεριφορά ενός Δημοτικού Συμβούλου ή Δημάρχου, θα έδινε ένα γρήγορο τέλος στις αντιπαραθέσεις που είχαμε τελευταία στο Παραλίμνη, όπου όσοι αναμίχθηκαν στην αντιπαράθεση είχαν διαφορετική αντίληψη του ορθού η αν θέλετε διαφορετικά επίπεδα ηθικής.
Με την ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα αναλάβει ακόμη πιο σημαίνοντα ρόλο και για το λόγο αυτό το κράτος οφείλει σύντομα να εξετάσει τη μέχρι τώρα λειτουργία των Δημοτικών Αρχών και Συμβουλίων για να εισηγηθεί βελτιώσεις και αλλαγές. Ας μην ξεχνούμε ότι από την εισαγωγή του, ο θεσμός αυτός δεν έχει ποτέ αξιολογηθεί αλλά ούτε και συγκριθεί με άλλες χώρες, όσον αφορά την αποδοτικότητα του με τη μορφή που έχει τώρα.
Ένας Κώδικας Ηθικής Συμπεριφοράς, περιλαμβάνει,
Αυτοί περιλαμβάνουν θέματα σχέσεων με τους υπαλλήλους, δηλώσεις προσωπικών συμφερόντων, υποχρεωτική συμμετοχή και ενεργό ρόλο, εμπιστευτικότητα, αποδοχή ‘δώρων’, ακεραιότητα, προσωπικά και οικογενειακά συμφέροντα, ανάληψη ευθύνης και υποδειγματική συμπεριφορά έναντι της κοινότητας και των νόμων.
Καταγγελίες
Οι διαδικασίες καταγγελίας και η σύσταση των πειθαρχικών συμβουλίων που θα εξετάζουν τέτοια θέματα, είναι ένα από τα δύσκολα κεφάλαια. Ο κάθε Δήμος θα πρέπει να έχει θεσμοθετημένες διαδικασίες για την υποβολή και εξέταση καταγγελιών για παραβιάσεις του Δημάρχου, των Συμβούλων αλλά και των υπαλλήλων του Δήμου.
Αν στο μυαλό του απλού πολίτη δεν φαίνονται να είναι αποτελεσματικά, τότε ο θεσμός θα υπολειτουργεί.
Διαδικασίες
Οι διαδικασίες αυτές προβλέπουν για την τήρηση αρχείου όπου ο ενδιαφερόμενος καταγράφει τα προσωπικά του συμφέροντα αλλά και όπου καταγράφεται η απόσυρση του από συνεδριάσεις κατά τη διάρκεια των οποίων συζητούνται θέματα στα οποία έχει προσωπικό συμφέρον.
Φυσικά η εισαγωγή και μόνο ενός Κώδικα Ηθικής Συμπεριφοράς, δεν θα λύση το πρόβλημα.
Υπάρχουν και πολλές άλλες διαδικαστικές ελλείψεις στη τοπική αυτοδιοίκηση, που κάνουν την παρακολούθηση και έλεγχο του έργου του Δημάρχου και των Συμβούλων από τους δημότες, πολύ δύσκολη.
Τα Δημοτικά Συμβούλια για παράδειγμα, δεν εκδίδουν Ετήσια Έκθεση όπου οι δημότες θα είχαν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν το έργου του Δήμου.
Ο έλεγχος που γίνεται τώρα σε ένα Συμβούλιο είναι μόνο διαδικαστικός και ερευνά μόνο εάν ακολουθήθηκε η σωστή διαδικασία για τη λήψη μιας απόφασης. Αν όμως η απόφαση ήταν ορθά αιτιολογημένη ή αν ήταν βασισμένη σε σωστές οικονομικές αρχές, δεν ελέγχεται ποτέ από κανένα. Τέτοιος έλεγχος δυστυχώς δεν μπορεί να γίνει ούτε και από όσους δημότες θα ήθελαν να το κάνουν.
Κάτω από τέτοιες συνθήκες είναι εύκολο να γίνουν λάθη, παρεξηγήσεις και να δημιουργηθούν υποψίες.
Η ευθύνη για τη τοπική αυτοδιοίκηση ανήκει στο Υπουργείο Εσωτερικών το οποίο θα πρέπει σύντομα, να προχωρήσει με τον εκσυγχρονισμό της τοπικής αυτοδιοίκησης για να μπορέσει να αντεπεξέλθει στις νέες προκλήσεις.
Η εισαγωγή σαν πρώτο μέτρο, του Κώδικα Ηθικής Συμπεριφοράς θα αποτελέσει μια ριζοσπαστική αλλαγή, που η σημερινή κυβέρνηση με την στήριξη των κομμάτων και τον αέρα της αλλαγής, είναι στη καλύτερη θέση να το κάνει.
Χαράλαμπος Θεοπέμπτου
Σχόλια
Από βουλευτές, υπουργούς και άλλους κρατικούς αξιωματούχους, για όλους πρέπει να υπάρχει αυτός ο κώδικας ηθικής συμπεριφοράς.
Θα μπορούσε να είναι ακόμα και ένας ξεχωριστός επίτροπος ή υπηρεσία ή εστω ενα τμήμα που να υπάγεται σε ήδη υφιστάμενη υπηρεσία πχ Γενικός Ελεγκτής
Έχω ζήσει για πολλά χρόνια στο Βέλγιο. Ο τοπικός Δήμος έβγαζε μεγάλη έκθεση πεπραγμένων στο τέλος κάθε χρόνου και ο κάθε δημοτικός σύμβουλος έπρεπε να κάνει αναφορά για τον τομέα ευθύνης του. Ο Δήμος ήταν μεγέθους κυπριακού Δήμου (λιγότεροι από 100.000 κάτοικοι). Αν ρίξεις μία ματιά στην ιστοσελίδα τους (www.leuven.be) θα δεις πόσο πίσω είμαστε. Είναι στα Ολλανδικά και ακόμη και αν δεν τα μιλάς θα πάρεις καλή ιδέα.
Σε ένα χωριό στην Ανατολική Φλάνδρα των λιγότερων των 1000 κατοίκων ο Δήμος και όλες οι υπηρεσίες λειτουργούσαν από άμισθους εθελοντές. Και πρόσφεραν υπηρεσίες (λίγες ώρες ανά εβδομάδα ανά άτομο) που ούτε στην πιο άγρια φαντασία των μεγάλων κυπριακών Δήμων δεν υπάρχουν. Και ναι, είχαν ετήσιες αναφορές.
Λόγω εργασίας γύριζα σε όλη την Δυτική Ευρώπη και γενικά τα ίδια πάνω κάτω υπήρχαν παντού (υπήρχαν βέβαια εξαιρέσεις στον Νότο...)
Έχεις δίκαιο αυτό πρέπει να υπάρχει παντού μαζί με τον έλεγχο φυσικά.
@Αντρέας
Εντυπωσιακά αυτά που λες για το εξωτερικό.
Η πλάκα εδώ είναι ότι μετά από τις "εξυπνάδες" τους μας κάνουν και διαφήμιση ότι γίνονται έργα. Ακούω και εγώ πολλά και ανεγέρσεις κτηρίων σε φιλικές τιμές, πληρωμένα ταξίδια έναντι επιπλέον ορόφων κλπ κλπ.
Όταν δοκίμασαν να κάνουν κάτι τέτοιο στη βουλή έγινε επανάσταση !
αναρωτιέμαι πως μπορεί να προωθηθεί κάτι τέτοιο??? γιατί μου φαίνεται απόλυτα λογικό. επίσης κάτι τέτοιο εξαναγκάζει τζαι κάτι κοινοτάρχες και δημοτικά συμβούλια-φαντάσματα σε κάτι χωριά που εκλέγονται και δεν κάνουν απολύτως τίποτε, να κάμουν κάτι, αφού θα γίνεται μια αναφορά πχ. στο τέλος κάθε χρόνου...
Η αλλαγή πρέπει να γίνει από το Υπ. εσωτερικών που χειρίζεται την τοπική αυτοδιοίκηση. Δεν αρέσει όμως στους Δήμους αυτή η ρύθμιση. Θυμάμαι όταν δημοσιεύθηκε το άρθρο μου στο φιλελεύθερο ένας δήμαρχος δημοσίευση απαντητικό άρθρο ...
Πρέπει αυτό να επεκταθεί σε πολλούς άλλους τομείς π.χ. βουλευτές, αξιωματούχους και ιδιαίτερα όσους χειρίζονται προσφορές του κράτους !