Η εφαρμογή των νομοθεσιών για Εκτίμηση των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από έργα και στρατηγικές

Οι πιο πάνω νομοθεσίες όταν ψηφίστηκαν το 2005 έδωσαν ελπίδες στους περιβαλλοντικά ευαίσθητους πολίτες αυτού του τόπου, ότι επιτέλους θα είχαμε ένα σύστημα με το οποίο θα επιδεικνυόταν και ο απαιτούμενος σεβασμός στο περιβάλλον αυτού του τόπου.

Δυστυχώς όμως οι νομοθεσίες όπως εγκρίθηκαν και οι μετέπειτα εμπειρίες από την εφαρμογή τους δεν είχαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα.

Αντίθετα μπορεί εύκολα μάλιστα να επιχειρηματολογήσει κάποιος ότι υπό την κάλυψη της νομοθεσίας γίνεται ζημιά στο περιβάλλον και υπάρχουν παραδείγματα.

Πιο κάτω αναφέρω μια σειρά από προβληματικά σημεία του νόμου με εισηγήσεις για αλλαγές:

1.   Περίληψη του ανθρώπου

Η ερμηνεία του ορισμού "Περιβάλλον" στο Άρθρο 2 του νόμου ορίζει στο (α) "οποιοδήποτε φυσικό πρόσωπο".

Όμως, σε πάρα πολλές περιπτώσεις η επίδραση του έργου στους ανθρώπους αγνοείται εντελώς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι μελέτες για κατασκευές δρόμων όπου ο κίνδυνος στους περίοικους, οι επιδράσεις στην οικονομική δραστηριότητα της περιοχής, ο θόρυβος με τη λειτουργία του έργου αγνοούνται εντελώς.

Εισήγηση:

Η Επιτροπή εξέτασης των μελετών θα πρέπει να απαιτεί αναφορές σε όλα τα μέρη που η νομοθεσία καθορίζει ως περιβάλλον. Παράλληλα θα πρέπει να γίνει ειδική αναφορά στο διάταγμα που καθορίζει το ελάχιστο περιεχόμενο της.

2.   Περίληψη των πρατηρίων καυσίμων

Πολύ συχνά οι κάτοικοι πλησίον των πρατηρίων καυσίμων αντιμετωπίζουν προβλήματα από τις οσμές, το θόρυβο των μηχανημάτων, του πλυντηρίου αυτοκινήτων και ιδιαίτερα των κομπρεσόρων που μπορεί να είναι σε λειτουργία όλη νύκτα. Επίσης πολύ συχνά οι πελάτες ιδιαίτερα τις πρώτες πρωινές ώρες που χρησιμοποιούν τους κερματοδέκτες μπορεί να έχουν δυνατή μουσική ή να κάνουν θόρυβο.

Εισήγηση:

Να περιληφθούν τα πρατήρια καυσίμων στον κατάλογο έργων για τα οποία απαιτείται η εκτέλεση ΜΕΕΠ.

3.   Εξαίρεση των Φωτοβολταικών

Αφαίρεση των Φωτοβολταικών πάρκων από 100KW από το παράρτημα 1

Εισήγηση:

Η ΜΕΕΠ (δέουσα) για τα φωτοβολταικά αυτού του μεγέθους δηλαδή από 100KW – 150KW να είναι υποχρεωτική μόνο όταν το πάρκο εμπίπτει σε ζώνη προστασίας Natura 2000. Για μεγαλύτερα των 150KW να παραμένει η υποχρέωση για ΜΕΕΠ.

4.   Ο τελικός λόγος στην Πολεοδομία

Με βάση την νομοθεσία για έργα, το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως έχει το δικαίωμα να απορρίψει τους όρους που προτείνονται στην περιβαλλοντική μελέτη ή/και Γνωμάτευση που εκδίδει η επιτροπή που τις εξετάζει.

Εισήγηση:

Η περίληψη των όρων που επιβάλλει η ΜΕΕΠ και η γνωμάτευση να περιλαμβάνεται υποχρεωτικά στην πολεοδομική άδεια.

5.   Επίβλεψη

Δεν υπάρχει επίβλεψη ότι οι όροι που συνοδεύουν την άδεια εκτέλεσης του έργου εφαρμόζονται ή εφαρμόστηκαν.

Εισήγηση:

Με τη βοήθεια της Αρχής Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού θα πρέπει να κληθούν πρώτα άνεργοι νέοι επιστήμονες οι οποίοι θα εκπαιδευτούν και πιστοποιηθούν πρώτοι για την επίβλεψη τέτοιων έργων. Μέρος της πιστοποίησης θα πρέπει να αποτελεί και η υπογραφή εκ μέρους των επιθεωρητών νομικής δέσμευσης για ακέραιη εκτέλεση των καθηκόντων τους και αποδοχή ποινών στην περίπτωση παράβασης των όρων.
Με την υποβολή της ΜΕΕΠ θα πρέπει ο ιδιοκτήτης του έργου να καταβάλει ένα ποσό επίβλεψης ανάλογο του μεγέθους του έργου. Το ποσό αυτό θα δίνεται σε ένα από τους πιστοποιημένους επιθεωρητές για να παρακολουθεί την εκτέλεση του έργου και να βεβαιώνεται ότι οι όροι εφαρμόζονται.

6.   Επιλογή Μελετητή

Επιτρέπεται στον ιδιοκτήτη του έργου να επιλέξει και να επιβλέψει την εκτέλεση της μελέτης και ίσως να τη λογοκρίνουν. Πρέπει να αλλάξει ο τρόπος επιλογής του μελετητή.

Εισήγηση:

Το Τμήμα Περιβάλλοντος να πιστοποιήσει και να κατατάξει τις εταιρείες σε βαθμίδες και ειδικότητες. Η εταιρεία που χρειάζεται μελέτη, θα απευθύνεται στο Τμήμα Περιβάλλοντος το οποίο θα αναθέτει με τη σειρά την εκτέλεση των μελετών στις εγγεγραμμένες εταιρείες του μητρώου της.

7.   Η υπευθυνότητα του μελετητή

Η εταιρεία που κάνει τη μελέτη δεν έχει επιπτώσεις για απόκρυψη στοιχείων, για ελλείψεις ή για λανθασμένες εισηγήσεις 

Εισήγηση:

Στις περιπτώσεις που παρατηρούνται τέτοιες παρατυπίες θα πρέπει να υπάρχει ποινή αποκλεισμού της εταιρείας από την ανάληψη άλλων έργων για ένα χρονικό διάστημα μαζί με ένα πρόστιμο ανάλογα με το κοστολόγιο της μελέτης.

8.   Ανάληψη επαγγελματικής ευθύνης από μέρους των επιστημόνων

Ο απλός κατάλογος των μελετητών που έλαβαν μέρος και η υπογραφή τους δεν αρκούν για να διασφαλιστεί το επίπεδο των μελετών εφόσον δεν είναι ξεκάθαρο ποιος έγραψε το κάθε μέρος της μελέτης. Πολλές φορές υπάρχει το ερώτημα αν πράγματι αυτοί που αναγράφονται στον κατάλογο πραγματικά εργάστηκαν ο κάθε ένας στο μέρος της ειδικότητάς τους.

Εισήγηση:

Ο κάθε μελετητής να υπογράφει ο ίδιος το μέρος της μελέτης που έχει κάνει και να αναλαμβάνει έτσι την ευθύνη σε περίπτωση που εμφανίζονται ψευδή στοιχεία, αμέλεια ή άλλα προβλήματα στη μελέτη. Οι ποινές σε τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να είναι αποτρεπτικές.

9.   Η συμμετοχή εκπροσώπου του αναθέτοντα

Ορισμένες φορές η αναθέτουσα εταιρεία ή και κρατικό τμήμα, τοποθετεί μέσα στην ομάδα του μελετητή δικά της μέλη για να έχουν έλεγχο των πορισμάτων ή για να κρατήσουν το κόστος χαμηλό.

Εισήγηση:

Η συμμετοχή ατόμων που υποδεικνύει ο ιδιοκτήτης του έργου ή η αναθέτουσα Αρχή θα πρέπει να απαγορεύεται για να διασφαλίζεται η αμεροληψία της Επιτροπής.

Η Επιτροπή Εκτίμησης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων

10.       Ο ρόλος της Επιτροπής

Η επιτροπή που εξετάζει τις μελέτες έχει συμβουλευτικό ρόλο και σαν αποτέλεσμα έχει μειωθεί σημαντικά η αξία της Επιτροπής.

Εισήγηση:

Να αφαιρεθεί η πρόνοια αυτή του νόμου και η απόφαση της Επιτροπής να είναι δεσμευτική προς την Περιβαλλοντική Αρχή.

11.       Τα πρακτικά της Επιτροπής

Πολλά μέλη της Επιτροπής έχουν εκφράσει έντονα παράπονα ότι οι απόψεις τους δεν καταγράφονται στα πρακτικά και στην τελική Γνωμάτευση.

Εισήγηση:

Τα πρακτικά της Επιτροπής θα πρέπει να καταγράφουν όλες τις απόψεις που εκφράζονται έστω και τις μειοψηφούντες. Αυτό έχει μεγάλη σημασία για τα μέλη της Επιτροπής, εφόσον οι θέσεις που εκφράζουν συχνά νοιώθουν ότι δεν λαμβάνονται καν υπόψη.

12.       Απουσίες μελών

Πολύ συχνά μέλη της Επιτροπής δεν παρευρίσκονται στις συνεδριάσεις. Αυτό συμβαίνει για πολλούς λόγους όπως π.χ. οι ώρες που καλείται σύσκεψη, το γεγονός ότι η συνεισφορά και οι απόψεις τους δεν λαμβάνονται υπόψη, ο συμβουλευτικός ρόλος της Επιτροπής κλπ.

Εισήγηση:

Δεν πρέπει να υπάρχουν Γνωματεύσεις που εκδίδονται χωρίς απαρτία αλλά και συχνές απουσίες από τις συνεδριάσεις. Θα πρέπει η Επιτροπή να έχει τη δυνατότητα να εκδίδει κανόνες λειτουργίας και να υπάρχει αμοιβή για κάθε ιδιώτη μέλος που συμμετέχει στην Επιτροπή για κάθε συνεδρία όπως γίνεται π.χ. στις συνεδριάσεις πολλών Συμβουλίων.

Χαράλαμπος Θεοπέμπτου

Επίτροπος Περιβάλλοντος

perivallon.eu