ΞΗΡΑΝΣΕΙΣ ΣΤΑ ΚΥΠΡΙΑΚΑ ΔΑΣΗ

ΛΟΓΩ ΚΑΤΑΠΟΝΗΣΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΤΕΤΑΜΕΝΗ ΑΝΟΜΒΡΙΑ

Το 2008 παρατηρήθηκαν φαινόμενα εκτεταμένων ξηράνσεων και έντονης καταπόνησης σε μεμονωμένα δασικά φυτά αλλά και ομάδες φυτών/συνδενδρίες σε πεδινές και ημιορεινές περιοχές της ανατολικής οροσειράς του Τροόδους, κυρίως στις περιοχές Κόρνου, Κακορατζιάς, Σταυροβουνίου, Μαχαιρά, Αθαλάσσας και Λάρνακας. Φαινόμενα έντονης καταπόνησης και λίγες ξηράνσεις παρατηρήθηκαν και στα Δάση Πάφου και Τροόδους, κυρίως σε χαμηλά υψόμετρα.

Από τις παρατηρήσεις και μελέτες που διενήργησε το Τμήμα Δασών, διαπιστώθηκαν τα πιο κάτω:

1. Η παρατεταμένη και συνάμα αθροιστική ανομβρία της τριετίας 2005 -2008, ήταν η κύρια αιτία της έντονης καταπόνησης και ξήρανσης των φυτών που παρατηρήθηκαν στα κυπριακά δάση και ιδιαίτερα στις περιοχές γύρω από την Λευκωσία (Διαπιστώθηκε ότι η μέση ετήσια βροχόπτωση στις περιοχές αυτές μειώθηκε στο 1/3 της μέσης ετήσιας κανονικής),
2. Το πρόβλημα ήταν μεγάλο κυρίως σε αβαθή εδάφη με χαμηλή ικανότητα συγκράτησης υγρασίας και συνήθως σε πλαγιές με νότιο και ανατολικό προσανατολισμό,
3. Η υδατική καταπόνηση των φυτών λόγω ανομβρίας είχε σαν αποτέλεσμα την εξάντληση των φυτών και τη δευτερογενή προσβολή των ημίξηρων και καταπονημένων πεύκων από βλαπτικούς οργανισμούς και φλοιοφάγα έντομα όπως το Orthotomicus erosus και τον νηματώδη Bursaphelenchus leoni που ενδημούν στα κυπριακά δάση,
4. Αναμένεται ότι οι ξηράνσεις πεύκων θα συνεχιστούν και κατά το 2009 παρόλο που οι βροχοπτώσεις τον περασμένο χειμώνα ήταν ικανοποιητικές. Οι ξηράνσεις θα είναι λίγες σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά και θα περιοριστούν σε δέντρα που είχαν έντονα καταπονηθεί/αδυνατίσει λόγω ανομβρίας την περασμένη χρονιά. Τα δέντρα αυτά είναι ευάλωτα σε φλοιοφάγα έντομα και άλλους επιβλαβείς οργανισμούς που προκαλούν δευτερογενώς την τελική ξήρανση.

Από την καταγραφή του προβλήματος, που διενεργήθηκε τον Φεβρουάριο 2009, διαπιστώθηκε ότι η ανομβρία επηρέασε συνολικά περίπου 6600 εκτάρια δάσους (6,4% της έκτασης των κρατικών δασών). Σε 2000 εκτάρια υπήρξαν εκτεταμένες ξηράνσεις ενώ στα υπόλοιπα 4600 εκτάρια, τα δάση καταπονήθηκαν με ορατά συμπτώματα εξασθένησης και λίγες ξηράνσεις.

Τα κυριότερα δασικά φυτά που επηρεάστηκαν ήταν η ήμερη και χαλέπιος πεύκη, η τραχεία πεύκη, το κυπαρίσσι, η ακακία, το πλατάνι, ο σκλήδρος, η αντρουκλιά, η λατζιά, η μοσφιλιά, τα ρασιά, η ξυσταριά κ.λ.π.

Για τα προβλήματα που προκάλεσε η ανομβρία στα κυπριακά δάση ενημερώθηκαν οι αρμόδιες αρχές φυτοϋγείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης ζητήθηκε και οικονομική αρωγή για την αντιμετώπιση του προβλήματος και εκκρεμεί απάντηση από την Ε.Ε.

Το Τμήμα Δασών, έχοντας επίγνωση των αρνητικών επιδράσεων της ανομβρίας στα κυπριακά δάση αλλά και ενόψει του προβλήματος των κλιματικών αλλαγών που αναμένεται να επηρεάσει σοβαρά και την Κύπρο, αποφάσισε την ετοιμασία ενός Βραχυπρόθεσμου Σχεδίου Δράσης για την Αντιμετώπιση των Επιπτώσεων της Ανομβρίας στα Κρατικά Δάση, διάρκειας δύο χρόνων (2009-2010).
Οι κύριοι στόχοι του Σχεδίου είναι:

• Ο σχεδιασμός μέτρων και έργων υποδομής με καθορισμένο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης έτσι ώστε η δασοπονία της Κύπρου να αντιδράσει γρήγορα στις όποιες αρνητικές συνέπειες της ανομβρίας των τελευταίων χρόνων,
• Η δημιουργία έργων υποδομής και η απόκτηση εμπειρίας για αντιμετώπιση των επιπτώσεων των κλιματικών αλλαγών, όπως αυτές προβλέπονται από τα διάφορα σενάρια για τις κλιματικές αλλαγές,
• Να αποτελέσει βοήθημα στη μελλοντική σύνταξη ενός μεσοπρόθεσμου στρατηγικού σχεδιασμού για προσαρμογή της κυπριακής δασοπονίας στις κλιματικές αλλαγές.

Το Σχέδιο έχει ετοιμαστεί και ήδη από τις αρχές του 2009 άρχισε η υλοποίηση του. Οι προτάσεις που περιλαμβάνει καλύπτουν όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων της δασοπονίας, δηλ. Έρευνα και Παρακολούθηση, Δασοκομία, Φυτοϋγεία, Αναδασώσεις, Φυτώρια, Δασικό Πολλαπλασιαστικό Υλικό, Υλοτομίες, Πανίδα στα Δάση, Προστασία από Πυρκαγιές και Δημοσιότητα.
Η συνολική δαπάνη για την υλοποίηση των δράσεων που περιλαμβάνει ανέρχεται στα €2.755.000,00 και αναμένεται να καλυφθεί από τους υφιστάμενους και προβλεπόμενους προϋπολογισμούς του κράτους.

Το Τμήμα Δασών, λαμβάνοντας υπόψη τα σοβαρά προβλήματα που δημιουργούν οι ανομβρίες στην κυπριακή δασοπονία καθώς και την αρνητική επίδραση που αναμένεται να έχουν οι κλιματικές αλλαγές στα δάση, έχει αποφασίσει και στην ετοιμασία ενός «Μεσοπρόθεσμου Στρατηγικού Σχεδίου για Προσαρμογή της Κυπριακής Δασοπονίας στις Κλιματικές Αλλαγές». Η ετοιμασία του σχεδίου αυτού αναμένεται να γίνει την περίοδο 2010 -2011.

Tμήμα Δασών 1414 Λευκωσία

Τηλ.: 22 805510, Φαξ: 22 805542, Ιστοσελίδα: http://www.moa.gov.cy/forest