Τα πιο κάτω είναι στοιχεία που μάζεψα για τη Μεσόγειο (και η κατάσταση δεν είναι καθόλου καλή):
· Εμβαδόν 2.5 εκ τετραγωνικά χιλιόμετρα και το νερό της ανανεώνεται κάθε 80 με 90 χρόνια
· Μέσος όρος βάθους 1,500m; με το πιο βαθύ σημείο 5267m στο Ιόνιο.
· 46,000km ακτογραμμές.
· 83 εκ άνθρωποι ζουν σε παράκτιες πόλεις.
· Μεγάλα νησιά Κύπρος, η Κρήτη, η Ρόδος, Κέρκυρα, Σαρδηνία, Κορσική, Σικελία και Μαγιόρκα.
· 220 εκ επισκέπτες κάθε χρόνο με τα 100εκ στις ακτές.
· Η προστατευόμενη περιοχή είναι λιγότερο από 1% .
· 85% από τα δάση στις γύρο χώρες έχουν χαθεί.
· 25000 φυτά στις γύρο χώρες ιδιαίτερα σε Ελλάδα και Τουρκία
· Τα δέλτα των ποταμών Νείλου, Έβρου και Ρήνου είναι σημαντικοί βιότοποι, ελκύουν 2.5 εκ πουλιά κάθε χρόνο και παραμένει μόνο το 6% από τις γνωστές περιοχές.
· Οι ποταμοί μεταφέρουν και μεγάλες ποσότητες μόλυνσης στη μεσόγειο όπως φυτοφάρμακα, λιπάσματα και βιομηχανικά απόβλητα.
· Αποτελεί μόνο το 1% της επιφάνειας των θαλασσών του πλανήτη αλλά διαθέτει το 6% των ειδών θαλάσσιας ζωής.
· Ένα από τα απειλούμενα είδη προς εξαφάνιση είναι και η μεσογειακή φώκια – Καρπασία !
· Οι ποσότητες ψαριών έχουν μειωθεί περισσότερο από 20% - Οι Μεσογειακοί λαοί τώρα εισάγουν ψάρι.
· Η διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ οδήγησε στη μεσόγειο νέα είδη θαλάσσιας ζωής.
· Παραλιακές περιοχές έχουν καταστραφεί για τουριστική ανάπτυξη δημιουργώντας έτσι πρόβλημα σε είδη όπως τη μεσογειακή χελώνα Καρέττα καρρέτα.
· 650 εκ τόνοι από ανθρώπινα λύματα (το 70% χωρίς επεξεργασία) και μόλυνση απορρίπτονται εδώ και χρόνια στη θάλασσα προκαλώντας μεγάλη ζημιά.
· 129,000 μηχανέλαια, 60,000 τόνοι υδράργυρου, 3,800 τόνοι μόλυβδου και 36,000 τόνοι από φωσφορικά άλατα.
· Τα διερχόμενα πλοία υπολογίζεται ότι απορρίπτουν 1 εκ τόνους πετρέλαια κάθε χρόνο λόγω δυστυχημάτων, σε ακατάλληλες υποδομές λιμανιών, παράνομες απορρίψεις και ακατάλληλα λιμάνια.
· Συνθήκη της Βαρκελώνης για την προστασία της Μεσογείου.
· Εμβαδόν 2.5 εκ τετραγωνικά χιλιόμετρα και το νερό της ανανεώνεται κάθε 80 με 90 χρόνια
· Μέσος όρος βάθους 1,500m; με το πιο βαθύ σημείο 5267m στο Ιόνιο.
· 46,000km ακτογραμμές.
· 83 εκ άνθρωποι ζουν σε παράκτιες πόλεις.
· Μεγάλα νησιά Κύπρος, η Κρήτη, η Ρόδος, Κέρκυρα, Σαρδηνία, Κορσική, Σικελία και Μαγιόρκα.
· 220 εκ επισκέπτες κάθε χρόνο με τα 100εκ στις ακτές.
· Η προστατευόμενη περιοχή είναι λιγότερο από 1% .
· 85% από τα δάση στις γύρο χώρες έχουν χαθεί.
· 25000 φυτά στις γύρο χώρες ιδιαίτερα σε Ελλάδα και Τουρκία
· Τα δέλτα των ποταμών Νείλου, Έβρου και Ρήνου είναι σημαντικοί βιότοποι, ελκύουν 2.5 εκ πουλιά κάθε χρόνο και παραμένει μόνο το 6% από τις γνωστές περιοχές.
· Οι ποταμοί μεταφέρουν και μεγάλες ποσότητες μόλυνσης στη μεσόγειο όπως φυτοφάρμακα, λιπάσματα και βιομηχανικά απόβλητα.
· Αποτελεί μόνο το 1% της επιφάνειας των θαλασσών του πλανήτη αλλά διαθέτει το 6% των ειδών θαλάσσιας ζωής.
· Ένα από τα απειλούμενα είδη προς εξαφάνιση είναι και η μεσογειακή φώκια – Καρπασία !
· Οι ποσότητες ψαριών έχουν μειωθεί περισσότερο από 20% - Οι Μεσογειακοί λαοί τώρα εισάγουν ψάρι.
· Η διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ οδήγησε στη μεσόγειο νέα είδη θαλάσσιας ζωής.
· Παραλιακές περιοχές έχουν καταστραφεί για τουριστική ανάπτυξη δημιουργώντας έτσι πρόβλημα σε είδη όπως τη μεσογειακή χελώνα Καρέττα καρρέτα.
· 650 εκ τόνοι από ανθρώπινα λύματα (το 70% χωρίς επεξεργασία) και μόλυνση απορρίπτονται εδώ και χρόνια στη θάλασσα προκαλώντας μεγάλη ζημιά.
· 129,000 μηχανέλαια, 60,000 τόνοι υδράργυρου, 3,800 τόνοι μόλυβδου και 36,000 τόνοι από φωσφορικά άλατα.
· Τα διερχόμενα πλοία υπολογίζεται ότι απορρίπτουν 1 εκ τόνους πετρέλαια κάθε χρόνο λόγω δυστυχημάτων, σε ακατάλληλες υποδομές λιμανιών, παράνομες απορρίψεις και ακατάλληλα λιμάνια.
· Συνθήκη της Βαρκελώνης για την προστασία της Μεσογείου.
Σχόλια
- το πιο βαθύ σημείο 5267m στο Ιόνιο, νοτιοδυτικά της Πύλου (Πελοπόνησος) σε μικρή σχετικά απόσταση από την ακτή.
- Βιοποικιλότητα: Λόγω των ιδιαίτερων γεωλογικών χαρακτηριστικών και την τοπογραφία της Λεκάνης προέκψαν ιδιαίτερες ωκεανογραφικές συνθήκες (ανατολική – δυτική Μεσόγειος, ρεύματα, θερμοκρασία, αλατότητα, αργή ανανέωση υδάτινων μαζών) οι οποίες κατέστησαν τη Μεσόγειο ιδιαίτερη σε σχέση με άλλες θάλασσες και ωκεανούς. Έτσι η ημίκλειστη λεκάνη τεκμηριώνει τη δική της φυσική ιστορία και θέτει η ίδια η φύση τις συνθήκες της ζωής. Πρόκειται για ολιγοτροφική λεκάνη (με την ανατολική μεσόγειο να τεκμηριώνεται στο Science ως ούλτρα-ολιγοτροφική). Αυτό σημαίνει οτι η πρωτογεής παραγωγή (φωτοσύνθεση) είναι μικρότερη σε σχέση με άλλες περιοχές, επομένως στηρίζει χαμηλότεης βιομάζας τροφικά πλέγματα. Έτσι οι θαλάσσια ζωή, από εξελιγκτικής άποψης, περιορίζεται σε χαμηλές βιομάζες. Ησχέση βιομάζας – ποικιλίας είναι στην Επιστήμη της Οικολογίας (γιατί το διευκρινίζω?) ένας θεμέλιος λίθος. Διότι ψηλές τιμές βιομάζας έχουν ως συνέπεια την ανάπτυξη κάποιων μόνο «ευκαιριακών» οργανισμών (βλέπε πχ Ευτροφισμός). Έτσι, η χαμηλή βιομάζα έχει ως αποτέλεσμα υψηλή ποικιλία οργανισμών και γενικά δομών ζωής. Όταν αυτή η θεμελιώδης οικολογική προσέγγιση συνδαστεί με την επίσης ιδιαίτερη φυσική ιστορία (ποικιλία ενδιαιτημάτων, βιοτόπων, οικοσυστημάτων) και τη Δαρβινική φυσική επιλογή δια της αέναης εξέλιξης των ειδών, προκύπτει το θαύμα της Μεσογείου.
- Μόλυνση: η βιολογική ρύπανση (υπάρχει οδηγία).
- Ποταμοί. Τις ιδιαίτερες ωκεανογραφικές συνθήκες, προκαλεί (πυροδοτεί?) η αρνητική σχέση κατακρυμνήσεων – εξάτμισης, με αποτέλεσμα τις ψηλές τιμές αλατότητας (38-40 σε σχέση με 34-35 των άλλων θαλασσών). Αυτό ίσχυε και ισχύει ακόμα.
Τις επιπτώσει της κατασκευής φραγμάτων για αποθήκευση νερού στη στεριά, μόλις που αρχίσαμε να τις τεκμηριώνουμε. Το Ασουάν στο Νείλο άλλαξε τη θερμοαλατική κυκλοφορία στην ανατολική Μεσόγειο. Πλέον ο σχηματισμός κρύων βαθιών υδάτινων μαζών (deep water formation) εντοπίζεται νότια της Κρήτης μετά το 1990 με αποτέλεσμα μικρής κλίμακας αλλαγές στο κλίμα. Τα προβλήματα διάβρωσης των ακτών είναι ιδιαίτερα έντονα (ας πάρουμε για παράδειγμα την Κύπρο μας) καθώς η τροφοδοσία με φερτά υλικά (δεν αναφέρομαι ούτε σε μπάζα ούτε σε σκουπίδια) έχει διακοπεί και συσσωρεύεται πλέον στον πάτο των φραγμάτων τα οποία κάπια στιγμή θα θέλουν και καθάρισμα – εκβάθυνση και δε θα ξέρουμε τί να κάνουμε τη λάσπη! Καταφεύγουμε και μεις οι αγράμματοι στην κατασκευή οχυρωματικών έργων (κυματοθραύστες, ύφαλοι, μαρίνες, βραχίονες κλπ κλπ) με σκοπό να εκτρέψουμε την απόθεση θαλάσσιας προέλευσης ιζήματος προς την επιθυμητή κατεύθυνση. Περιττό να σας πω το ποσοστό επιτυχίας των μοντέλων πρόβλεψης της διασποράς του ιζήματος από την κατασκευή έργων.
- Προστατευόμενα ήδη:
Η μεσογειακή φώκια (Monachus monachus) υπάρχει ακόμα(?) γιατί την άφησαν. Παλαιότερα (και σποραδικά υπάρχουν ακόμα και σήμερα καταγραφές) ενδιαιτώταν τόσο στην περιοχή Κάβο Γκρέκο, αλλά ιδιαίτερα στις θαλασσινές σπηλιές στην Πέγεια (πρώην Πάφο, σήμερα Μεγάλη Βρεττανία, με τον μοναδικό «οικολόγο» δήμαρχο).
Χελώνες έχουμε σε όλο το μήκος των ακτών μας. Μερικά hot spots είναι ο Ακάμας (Άγιος Γεώργιος Πέγειας – Τοξέφτρα μέχρι τον Κορμακίτη). Ρωτάω αγαπητέ Πάμπο, αν ο κάθε Μιχαηλίδης ή Σιακόλας λαμβάνουν ή θα λάβουν μέτρα λαμβανοντας υπόψη την παρουσία των χελώνων. Απαντώ οτι δε λαμβάνουν διότι οι περιβαλλοντικές μελέτες αναφέρουν οτι οι χελώνες εξαφανίστηκαν!! Ουαί ουαί.. Και άστe την Caretta caretta. Παλαιότερα είχαμε και πράσινες χελώνες (Chelonia mydas) αλλά και δερματοχελώνες. Τα τελευταία δυο είδη, προτιμούσαν την εξοτική Καρπασία αποκλειστικά σε όλη τη Μεσόγειο, μέχρι και το 2003! Μετά ο Ντεκτάς μας άφησε να πάμε να δούμε τα σπίτια μας και αυτές οι χελώνες δε μας (τους) τιμούν πλέον με την ίδια συχνότητα.
Κλάφτα Χαράλαμπε!! (Στην Πάφο το λέμε). Μεγάλο θέμα, σε ξεχωριστή αναφορά.
- Η διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ προκαλεί και πυροδοτεί σε συνδυασμό με την κλιματική αλλαγή (είναι μια και δεν είναι κλιματολογική) το φαινόμενο της Εισβολής Ξενικών Ειδών. Ειδικά από Ερυθρά-Ινδικό, μέσω Σουές προς τη Μεσόγειο το φαινόμενο ονομάζεται ονομάζεται Λεσσεψιανή Μετανάστευση (από το όνομα του Γάλλου αρχιτέκτονα-μηχανικού Λεσσεψ που έκανε τη διόρυγα). Τεράστιο πρόβλημα έχουμε ήδη στην Κύπρο με τον Λαγοκέφαλο (Κουνελλόψαρο, Κούνελλος, Λαγός) Lagocepalus sceleratus.
- Σκουπίδια, λύματα κλπ κλπ. Το πρόβλημα δεν φαίνεται. Από βάθος 2000 m και 5000 m διάφορες ερευνητικές τράτες (otter trawl, beam trawl, Aggaziz trawl etc) ανεβάσαμε στην επιφάνεια πλαστικές μεγάλες σακούλες γεμάτες με σκουπίδια πλοίων, και πολύ λίγα ψάρια και χονδρυχθές. Προσωπιά είδα: οδοντόβουρτσα, πλαστικό κουταλάκι, σερβιέτα, κουτί προφυλακτικών, πώματα (ττάππους) αναψυχτικών, ποτών, αλουμινένια κουτιά, μέχρι και σφραγισμένες μπουκάλες πόσιμου νερού! Και πάλι από προσωπική εμπειρία ερευνητικής αλιείας κάθε καλοκαίρι με τράτα βυθού σε όλη την Κύπρο: αποτσίγαρα(!) χρειάζεται να πώ και άλλα? (έχω φωτογραφίες για όλα)
- Συνθήκες,Συμφωνίες. Σε ένα κράτος όπου το Διεθνές Δίκαιο δεν έχει εφαρμογή, δε πρέπει να το επικαλούμαστε. Η αποτυχία των θεσμών που ιυοθέτισε η Ανθρωπότητα τις τελευταίες 5-6 δεκαετίες έχει αποτύχει παταγωδώς! Ποιά Βαρκελώνη όταν σε ακόμα 5-6 δεκαετίες δε θα υπάρχει η πόλη. Άραγε χωρίς τη Βαρκελώνη η Συνθήκη θα ισχύει?
Άλλα πράγματα χρειάζονται...