Η επίδραση του φυσικού περιβάλλοντος στην ανθρώπινη συμπεριφορά

Μια φορά προσπαθούσα σε μια ραδιοφωνική εκπομπή να εξηγήσω πόσο σημαντικό είναι το φυσικό περιβάλλον για τον άνθρωπο.

Φαίνεται ότι δεν τα κατάφερνα και πολύ καλά γιατί μετά από λίγο πήρε τηλέφωνο ένας ακροατής και είπε "γιατί ψάχνεις άλλες εξηγήσεις, δες πως περιγράφουν οι διάφορες θρησκείες τον παράδεισο!" και άρχισε να περιγράφει τον χριστιανικό παράδεισο.

Όλες οι θρησκείες βάζουν διάφορους όρους και περιορισμούς μέσω των οποίων μπορεί ένας να καταλήξει στον παράδεισο. Και το ενδιαφέρον βρίσκεται στο πως περιγράφεται αυτός ο παράδεισος.

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι μιλούσαν για υπέροχους κυνηγότοπους, στη μυθολογία των Ιρλανδών σαν ένα νησί, για τους αρχαίους έλληνες τα Ηλύσια πεδία όπου μπορούσες να απολαύσεις όλα  όσα σου άρεσαν όταν ήσουν ζωντανός ανάμεσα σε πυκνή βλάστηση μαζί με άλλους εκλεκτούς.

Στην παλιά διαθήκη γίνεται αναφορά στους κήπους της Εδέμ και στο Ισλάμ γίνεται και πάλι αναφορά σε κάποιο κήπο.

Μια πρόσφατη μελέτη του πανεπιστημίου του West Virginia για τι σχέση της ευτυχίας με τις πολιτικές δέκα πόλεων όπου έγινε η μελέτη, τα στοιχεία έδειξαν τα πιο κάτω:

1. Εύκολες δημόσιες μεταφορές
2. Εύκολη πρόσβαση στα διάφορα καταστήματα
3. Πολλά πάρκα και χώρους άσκησης
4. Πολλά θέατρα, μουσεία και χώρους μουσικής
5. Βιβλιοθήκες
6. Καθαριότητα σε δρόμους, πεζοδρόμια και δημόσιους χώρους
7. Ασφάλεια όλες τις ώρες της μέρας
8. Ποιότητα του αέρα
9. Χαμηλό κόστος ζωής
10. Καλής ποιότητας πόσιμο νερό
11. Καλός τόπος για να μεγαλώνεις και να φροντίζεις παιδιά
12. Καλά σχολεία

Από τα 12 σημεία πιο πάνω τα 5 έχουν άμεση σχέση με το περιβάλλον και διερωτούμαι πόσα από αυτά είναι στις προτεραιότητες των κυπριακών πόλεων όπου ρίχνουν στάχτη στα μάτια του κόσμου κάνοντας αναφορές σε μεγάλα έργα όπως μαρίνες, shopping malls, ψηλά κτήρια και άλλα έργα άσχετα όμως με τις ανάγκες του κυπρίου πολίτη για καλύτερη ποιότητα ζωής.

Μέσα στο ίδιο μοτίβο, πριν λίγα χρόνια γινόταν μια έντονη συζήτηση για το δημοτικό κήπο στην Πάφο όταν η μητρόπολη πρότεινε να κτίσει εκεί μια εκκλησία.

Οι τοπικές αρχές δε δίνουν συνήθως την αρμόζουσα σημασία στις θετικές επιδράσεις που μπορεί να έχει ένα πάρκο σε μια πόλη, αφού δεκάδες επιστημονικές έρευνες έχουν αποδείξει ότι οι επισκέψεις σε πάρκα και χώρους πρασίνου μειώνουν για παράδειγμα το άγχος και προωθούν την κοινωνικότητα αλλά δίνουν ιδιαίτερες ευκαιρίες διασκέδασης και ξεκούρασης σε παιδιά, ηλικιωμένους και ανάπηρους. Αυτά και πολλά άλλα φυσικά.

Γι αυτό το θέμα έστειλα επιστολές, μίλησα στα τοπικά ραδιόφωνα και δημοσίευσα και ένα άρθρο στο οποίο αράδιαζα τα επιστημονικά τεκμηριωμένα πλεονεκτήματα των πάρκων.

Από ότι με έχουν πληροφορήσει αυτός ήταν και ο λόγος γιατί οι εκκλησιαστικοί κύκλοι της πόλης άρχισαν να με αποκαλούν Θεομάχο αντί Θεοπέμπτου.

Σε λίγους μήνες οι πολιτικοί θα μας θυμηθούν και θα ανταγωνίζονται μεταξύ τους για το ποιος γνωρίζει και ποιος έχει τη λύση των προβλημάτων μας στο μανίκι του.

Μην ξαφνιαστείτε για το ξαφνικό ενδιαφέρον τους, υπάρχει λόγος, έρχονται εκλογές.

Μια φράση που θα ακούσετε πολλούς να πιπιλίζουν κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, είναι η «Ποιότητα ζωής».

Η φράση αυτή προέρχεται από τους αγώνες των οικολογικών κινημάτων και στην Κύπρο η φράση αυτή είναι πολυβασανισμένη αφού όλοι την χρησιμοποιούν πλέον αλλά ο καθένας εννοεί διαφορετικά πράγματα.

Στην Ευρώπη η ποιότητα ζωής θεωρείται πραγματικά σοβαρό θέμα και μετριέται κάθε δυο με τρία χρόνια. Αν κοιτάξει κανείς τα θέματα που ερευνούνται για παράδειγμα στην Αγγλία για να μετρηθεί το επίπεδο της ποιότητας ζωής των πολιτών θα βρείτε ότι τα θέματα που εξετάζονται έχουν πάρα πολύ ενδιαφέρον.

Τα περιβαλλοντικά φυσικά δεν λείπουν ούτε από εδώ και αυτά που μετρούν αφορούν τη διαχείριση σκουπιδιών, την ανακύκλωση, την ποιότητα του αέρα και την ποιότητα πόσιμου νερού.

Ακόμη ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα που περιλαμβάνεται στις μετρήσεις είναι η ποιότητα του δομημένου περιβάλλοντος, η αισθητική των χώρων των κτιρίων και της πόλης, τους χώρους πρασίνου, τα πάρκα, το κυκλοφοριακό και το θόρυβο.

Εδώ να πω ότι μια φορά που μιλούσαμε σε μια μεγάλη παρέα για τα αισθητικά χάλια των πόλεων μας και ιδιαίτερα των κτηρίων, δεν θα ξεχάσω την παρέμβαση της αρχιτεκτόνισσας από την παρέα που είπε, ότι κατά την άποψη της, η αισθητική των κτηρίων και της πόλης αντανακλά γενικά την ψυχολογία των ανθρώπων της.

Και για να συμπληρωθεί η εικόνα με τις έρευνες ποιότητας της ζωής,, να πω ότι τα υπόλοιπα πράγματα που μετριούνται έχουν σχέση με τους ανθρώπους, την εκπαίδευση, τα εισοδήματα, τις δυνατότητες για οικονομική ανάπτυξη, την ιδιοκατοίκηση, την υγεία, την ασφάλεια, τον κοινωνικό ιστό, τη συμμετοχή και την δυνατότητα επίτευξης των ατομικών στόχων.

Είμαι βέβαιος όμως ότι οι ποιοι πολλοί από εσάς δεν χρειάζονται επιστημονικές μελέτες για να καταλάβουν την επίδραση του περιβάλλοντος που ζούμε, στο πως νιώθουμε και την ψυχολογία μας γενικά.

Σε ένα καλό περιβάλλον μέσα στο πράσινο βελτιώνεται η ψυχική υγεία του ανθρώπου, γινόμαστε πιο κοινωνικοί, έχουμε ένα αίσθημα γαλήνης και λιγότερο άγχος.

Όταν όμως είμαστε σε μια πόλη χωρίς πράσινο, όπου υπάρχει πολυκοσμία, θόρυβος και κακή ποιότητα του αέρα, τότε αναπτύσσονται μια σειρά από άλλα προβλήματα όπως το άγχος και ψυχικά νοσήματα όπως για παράδειγμα την σχιζοφρένεια που έχει πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανιστεί σε κατοίκους των πόλεων παρά αλλού.

Και το ερώτημα που δημιουργείται είναι αν υπάρχουν τρόποι εμείς οι ίδιοι να έρθουμε πιο κοντά στη φύση.

Οι συστάσεις και εδώ υπάρχουν άφθονες και είναι και δοκιμασμένες.

1. Κάνετε μια επίσκεψη στο πάρκο της γειτονιάς σας, απολαύστε ένα ωραίο περίπατο, κάντε γνωριμίες ή οργανώστε τη δική σας παρέα για τακτικές επισκέψεις.
2. Βγείτε έξω από το γραφείο και το σπίτι σας απολαύστε την κυπριακή φύση. Έχουμε πολλά και ωραία μονοπάτια με διαφορετικό επίπεδο δυσκολίας το καθένα.
3. Αγοράστε ένα ποδήλατο να νιώσετε την ελευθερία και την χαρά της ποδηλασίας. Υπάρχουν ωραίες διαδρομές και μέσα στην πόλη αλλά πάνω από όλα έξω στη φύση. Τώρα υπάρχουν ποδηλατικές οργανώσεις σε όλες τις πόλεις που οργανώνουν ωραίες διαδρομές τις Τετάρτες και τα Σαββατοκυρίακα.
4. Φυτέψτε τα δικά σας λαχανικά τα οποία αποδεδειγμένα προσφέρουν πολλά ψυχολογικά πλεονεκτήματα επειδή αυξάνουν το αίσθημα της αίσθημα της επιτυχίας, της ανεξαρτησίας και της αυτάρκειας που μαζί με την έκθεση στη φύση και τη συναναστροφή με άλλους κηπουρούς βελτιώνει την ψυχολογία του ατόμου.
5. Και για τους πιο τολμηρούς που θα ήθελαν να ζήσουν αξέχαστες εμπειρίες, έχουν αρχίσει και οι κύπριοι να πηγαίνουν στα μεγάλα μονοπάτια του κόσμου και σε αναβάσεις όπως για παράδειγμα αυτή του Κιλιμαντζιάρο στην Αφρική.

Πριν 3 χρόνια περίπου με πήρε τηλέφωνο ο Τάκης Δημητριάδης για να κάνω μια παρουσίαση στο Φωτογραφικό Όμιλο Στροβόλου για ένα διαγωνισμό που θα έκανε το club.

Αυτή η πρώτη επαφή ήταν η αιτία να ασχοληθώ ξανά με τη φωτογραφική τέχνη και αυτό το χρωστώ στο φίλο μου τον Τάκη.

Εκτός από τους hikers που περπατούν στη φύση και τους ποδηλάτες, οι άλλοι που έρχονται τακτικά σε επαφή με τη φύση είναι οι φωτογράφοι!

Μαζί με τον Τάκη πήγαν πολλοί σε υπέροχους τόπους σε όλη την Κύπρο και εγώ έχω και τις αναμνήσεις σε φωτογραφίες.

Η αγάπη του Τάκη για το περιβάλλον είναι εμφανείς και από τις φωτογραφίες του αλλά και από τις περιγραφές του.

Σήμερα θα έχουμε όλοι μας την τύχη να απολαύσουμε τις φωτογραφίες του φίλου Τάκη Δημητριάδη αλλά προτού κατέβω από το βήμα θα ήθελα να καλέσω τον Τάκη Δημητριάδη στο βήμα για μια μικρή έκπληξη.

Χαράλαμπος Θεοπέμπτου

Επίτροπος Περιβάλλοντος