Μετά από μια πιο παλιά παρουσίαση μου για το νερό ενώπιον υπουργού και τηλεοράσεων, κάποιος με προσέγγισε και μου είπε "Προσβάλλεις μας, κάμνεις μας να νοιώθουμε άσχημα γιατί αυτά που λες είναι αλήθεια, πρέπει και εμείς να σταματήσουμε να ωραιοποιούμε και να λέμε και εμείς την αλήθεια. Αφού το κάνεις εσύ που είσαι και αξιωματούχος θα το κάνουμε και εμείς και όποιο πάρει ..."
Στις 18/03/09 διοργανώθηκε από το Συμβούλιο Υδατοπρομήθειας υδατικό συμπόσιο όπου έκανα και παρουσίαση. Το πιο σημαντικό είναι ότι για πρώτη φορά ακούω υπαλλήλους να λένε έστω και μέρος από τις πραγματικότητες σχετικά με το νερό. Οι παρουσιάσεις του συνεδρίου είναι εδώ και περιέχουν πραγματικά πολλές πληροφορίες χρήσιμες.
Τα κυριότερα συμπεράσματα που εξάγονται από τις παρουσιάσεις και τη συζήτηση που ακολούθησε κάθε ενότητα συνοψίζονται ως ακολούθως:
1. Αναγκαιότητα Ίδρυσης Ανεξάρτητου Ενιαίου Φορέα/Αρχής Υδάτων/Διεύθυνσης Ενιαίας Διαχείρισης Υδάτων
1.1 Το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο ρυθμίζεται από πέραν των 14 διαφορετικών νόμων, η ευθύνη διαχείρισης των υδάτινων πόρων είναι κατακερματισμένη και εξασκείται από τουλάχιστον 5 διαφορετικούς φορείς (Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων, Έπαρχους, Πολεοδομία, ΣΥΛ, Δήμους, Κοινότητες κλπ).
1.2 Από το 1961 μέχρι σήμερα, όλες οι μελέτες που έγιναν αναφέρονται στην αναγκαιότητα αναθεώρησης του υφιστάμενου νομικού πλαισίου και στην ανάγκη εγκαθίδρυσης μίας Αρχής Υδάτων στην οποία να συγκεντρωθούν όλες οι εξουσίες, καθήκοντα και αρμοδιότητες.
1.3 Θα πρέπει να ληφθούν όλα τα αναγκαία μέτρα για αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου για ολοκληρωμένη και ορθολογική διαχείριση όλων των υδάτινων πόρων της Κύπρου.
1.4 Ορισμένες άλλες διαπιστώσεις είναι: η ύπαρξη χιλιάδων παράνομων γεωτρήσεων και η ανάγκη για επέκταση των ορίων των Συμβουλίων, ώστε να συμπεριληφθούν σε αυτά περιαστικοί δήμοι και κοινότητες, θέματα που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης.
1.5 Ομόφωνα αποφασίστηκε η αναγκαιότητα δημιουργίας ενός Ανεξάρτητου Φορέα/Αρχής Υδάτων/Διεύθυνσης Ενιαίας Διαχείρισης Υδάτων, όμως στο μεσοδιάστημα πολλά μπορούν να γίνουν όπως η ενοποίηση της νομοθεσίας και η συγκέντρωση των εξουσιών της ευθύνης και των αρμοδιοτήτων σε ένα Τμήμα.
Γενική διαπίστωση: Έχουμε περάσει την κόκκινη γραμμή και δεν μπορεί να καθυστερήσει άλλο η επίλυση του υδατικού προβλήματος, το οποίο θεωρείται το σοβαρότερο μετά το εθνικό. Η Αρχή Υδάτων θα πρέπει να ανταποκριθεί στις προσδοκίες του λαού.
2. Διαφωτιστική εκστρατεία για καλλιέργεια υδατικής συνείδησης
2.1 Παρόλο που γίνονται μεμονωμένες προσπάθειες για καλλιέργεια υδατικής συνείδησης, εντούτοις η γενική άποψη είναι ότι η εκστρατεία θα πρέπει να είναι διαχρονική και αδιάλειπτη και να εντατικοποιηθεί με βάση συντονισμένο πρόγραμμα στο οποίο να εμπλακούν όλοι οι φορείς: Κυβέρνηση, Οργανώσεις, Συμβούλια Υδατοπρομήθειας, Δήμοι και Κοινότητες.
3. Αξιοποίηση ανακυκλωμένου
3.1 Το ανακυκλωμένο νερό, το οποίο θα ανέρχεται σύντομα στα 20.000.000κμ, θα πρέπει να ενταχθεί στο υδατικό ισοζύγιο της Κύπρου και να παραχωρείται στη γεωργία για εξοικονόμηση ανάλογων ποσοτήτων νερού που θα χρησιμοποιούνται για σκοπούς ύδρευσης.
4. Ατιμολόγητο νερό
4.1 Γενική διαπίστωση είναι ότι λόγω των περικοπών των τελευταίων 12 μηνών, το ποσοστό του ατιμολόγητου νερού, κυρίως των Συμβουλίων Υδατοπρομήθειας, παρουσιάζεται μειωμένο. Αναμένεται όμως πως με την αποκατάσταση σε κάποιο στάδιο συνεχούς παροχής, το ποσοστό του ατιμολόγητου νερού θα αυξηθεί σε δυσανάλογα επίπεδα..
4.2 Οι κυριότεροι λόγοι της μείωσης του ποσοστού του ατιμολόγητου είναι μεταξύ άλλων το γεγονός ότι το δίκτυο λειτουργεί σε χαμηλές σχετικά πιέσεις, οι αγωγοί παραμένουν άδειοι για πολλές ώρες και μειώνονται οι διαρροές και οι οικιακοί υδρομετρητές λειτουργούν κάτω από ψηλές ροές όταν περνά το νερό και καταγράφουν κανονικά. Σε τέτοιες περιόδους το πρόβλημα της μη καταγραφής σε χαμηλές ροές περιορίζεται σημαντικά.
4.3 Η μείωση του ατιμολόγητου θα πρέπει να τεθεί ως προτεραιότητα όλων των εμπλεκομένων.
5. Ποιότητα νερού
5.1 Το σύστημα ελέγχου που ακολουθείται είναι πολύπλευρο για να εντοπίζονται και να επιλύονται τα οποιαδήποτε προβλήματα παρουσιαστούν.
5.2 Οι αρμόδιοι Φορείς που έχουν την ευθύνη της παρακολούθησης της ποιότητας του νερού, ήτοι το Κρατικό Χημείο, οι Υγειονομικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας και οι Υγειονομικές Υπηρεσίες των υδρευόμενων Δήμων διαβεβαιώνουν ότι το νερό μας είναι ποιοτικό και πολύ καλύτερο από το νερό που παίρνουν άλλοι Ευρωπαίοι πολίτες.
6. Βυτιοφόρα/Κερματοδέκτες
6.1 Ο Νόμος, οι Κανονισμοί, η Ευρωπαϊκή Οδηγία καθορίζουν το πλαίσιο των ελέγχων που πρέπει να γίνονται στα βυτιοφόρα και τους κερματοδέκτες και υπάρχουν διαβεβαιώσεις ότι οι απαιτούμενοι έλεγχοι γίνονται.
6.2 Τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα κρίνονται πολύ ικανοποιητικά. Σε μεμονωμένες περιπτώσεις όταν παρατηρούνται προβλήματα, λαμβάνονται αμέσως διορθωτικά μέτρα.
7. Καιρικές Συνθήκες
7.1 Παρόλο που δεν μπορούμε να επηρεάσουμε τις καιρικές συνθήκες και αφού με βάση τα υφιστάμενα στατιστικά στοιχεία χρονιές με πολυομβρία ακολουθούνται από χαμηλή βροχόπτωση, θα πρέπει να ληφθούν όλα εκείνα τα μέτρα που χρειάζονται για να εξοικονομούμε νερό στις “καλές” χρονιές για να το χρησιμοποιούμε σε “άσχημες” χρονιές.
8. Απερήμωση
8.1 Οι μελέτες που έγιναν καταδεικνύουν ότι όλες οι περιοχές της Κύπρου κινδυνεύουν με απερήμωση, γι’ αυτό το Εθνικό Σχέδιο Δράσης θα πρέπει να υλοποιηθεί και να ληφθούν όλα εκείνα τα αναγκαία μέτρα για αποφυγή του κινδύνου της απερήμωσης.
9. Τιμολόγηση του νερού
9.1 Το 2010 χαρακτηρίζεται ως σημαντικός σταθμός για την τιμολόγηση του νερού, αφού με βάση την Ευρωπαϊκή Οδηγία για το Νερό θα πρέπει το νερό να χρεώνεται στο πραγματικό του κόστος, περιλαμβανομένου και του περιβαλλοντικού κόστους, και θα πρέπει να μελετηθεί και το ενδεχόμενο επιβολής τιμωρητικής διατίμησης.
9.2 Βασική αρχή διατύπωσης των διατιμήσεων θα πρέπει να είναι: “Ο ρυπαίνων πληρώνει”. Παράλληλα θα πρέπει να μελετηθούν άλλοι τρόποι παραχώρησης ανάλογων κινήτρων στους χρήστες.
10. Επιδοτήσεις
10.1 Οι επιδοτήσεις που παραχωρούνται από το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων θα πρέπει να περιλάβουν και άλλες μορφές που να βοηθούν στην εξοικονόμηση νερού, όπως την αντικατάσταση βρυσών, την εγκατάσταση συσκευών που εξοικονομούν νερό και τη συλλογή του νερού της βροχής.
11. Χρήση πόσιμου νερού για πισίνες και χρήση σκέπαστρου
11.1 Θα πρέπει να τροποποιηθεί η νομοθεσία ώστε να απαγορεύεται η χρήση πόσιμου νερού για πισίνες και για μείωση της εξάτμισης να ενθαρρυνθούν οι ιδιοκτήτες να τοποθετούν σκέπαστρο.
12. Δραματική κατάσταση των υδροφορέων
12.1 Η ύπαρξη χιλιάδων παράνομων γεωτρήσεων, η ανεξέλεγκτη άντληση νερού και η μειωμένη βροχόπτωση έχουν προκαλέσει δυσανάλογη μείωση στον εμπλουτισμό των υπόγειων νερών. Η υπεράντληση, λόγω της έντονης γεωργικής δραστηριότητας, έχει προκαλέσει σοβαρά προβλήματα αλατότητας και υφαλμύρινσης των παράκτιων υδροφορέων, με προβλήματα βορίου-φθορίου λόγω γεωργικής και αστικής ρύπανσης.
13. Αφαλάτωση
13.1 Ένα μέτρο για την απεξάρτηση της ύδρευσης από τις καιρικές συνθήκες είναι και η αφαλάτωση. Εκεί όπου είναι αναγκαία η κατασκευή των μονάδων θα πρέπει να προηγείται ανάλογη περιβαλλοντική μελέτη. Θα πρέπει να εξεταστεί η χρήση ανανεώσιμων πηγών για παραγωγή αφαλατωμένου νερού, π.χ. με ηλιακή ενέργεια.
14. Ανακυκλωμένο/όμβρια ύδατα
14.1 Επιβάλλεται η συλλογή, αποθήκευση, επεξεργασία και επαναχρησιμοποίηση των βρόχινων νερών γιατί χάνονται τεράστιες ποσότητες.
14.2 Το ανακυκλωμένο νερό να ενταχθεί στο υδατικό ισοζύγιο και να προσφερθεί στην άρδευση.
15. Συνετή διαχείριση
15.1 Παρά τα έργα που έγιναν, γίνονται ή/και προγραμματίζονται να γίνουν, εντούτοις ακόμα και μετά την απεξάρτηση της ύδρευσης από τις καιρικές συνθήκες, δεν επιτρέπεται κανένας εφησυχασμός για ένα τόσο σοβαρό θέμα που ταλαιπωρεί την πατρίδα μας για δεκαετίες.
Σχόλια