Αυτή είναι η παρουσίαση μου στο σημερινό συνέδριο για τα Γεωργικά Απόβλητα:
Η σωστή γεωργική συμπεριφορά όσον αφορά το περιβάλλον πρέπει να διασφαλίζει τρία πράγματα:
1. Οικονομικό κέρδος για τον γεωργό
2. Αειφορία και προστασία του περιβάλλοντος, και
3. Προστασία της ποιότητας ζωής και την ευημερία της κοινωνίας.
Η αειφόρος γεωργία προϋποθέτει δραστηριότητες που διασφαλίζουν την ικανότητα του γεωργού να παράγει προϊόντα για πολλά χρόνια χωρίς να προκαλεί ζημιά στην οικολογία του χώρου. Θα πρέπει δηλαδή να μπορεί να συνδυάζει τη μακρόχρονη προστασία της ποιότητας του εδάφους μαζί τους κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες απαραίτητους για τη επιβίωση του.
Πέραν από τον καθορισμό γενικών πρακτικών σε μια ευρύτερη περιοχή όπως την ΕΕ, οι διαφορές σε κάθε περιοχή και χώρα είναι πολύ μεγάλες.
Αυτό έχει οδηγήσει πολλές χώρες στον καταρτισμό δικού τους κώδικα σωστής γεωργικής πρακτικής που να περιλαμβάνει και την περιβαλλοντική πτυχή της δραστηριότητας.
Οι Κώδικες Ορθής Γεωργικής Πρακτικής που έχουν εκδοθεί μέχρι τώρα από την Κυβέρνηση περιλαμβάνουν ένα εξαιρετικά σοβαρό αλλά στενό πλαίσιο θεμάτων που περιλαμβάνουν θέματα όπως την σωστή χρήση λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων, κτηνοτροφικών αποβλήτων και καλλιέργειες με άροτρο.
Πρόνοιες που θα πρέπει να περιληφθούν σε μια τέτοια επέκταση της πρακτικής θα πρέπει να περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων, την σωστή και χωρίς σπατάλες χρήση νερού, την προώθηση των βιολογικών καλλιεργειών, το κύκλο εργασιών /καλλιεργειών για βελτίωση του εδάφους, τη προστασία της βιοποικιλότητας, την επιχορηγημένη βελτίωση της οικολογίας του χώρου και τη διαχείριση των γεωργικών αποβλήτων.
Ιδιαίτερα όσον αφορά τα γεωργικά απόβλητα, μέρος από αυτά μπορεί να ελέγχεται κάτω από άλλες νομοθεσίες αλλά η απόσταση των γεωργικών περιοχών από τις άλλες περιοχές προσθέτουν μια δυσκολία στη διαχείριση των αποβλήτων αυτών απαιτώντας μια ιδιαίτερα μεταχείριση.
Ποια όμως είναι αυτά τα γεωργικά απόβλητα τα οποία χρειάζονται διαχείριση;
1. Υλικά κατασκευών όπως τούβλα, τσίγκοι, σουβάδες, σίδερα
2. Συσκευασίες λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων, σπόρων και άλλων υλικών
3. Επικίνδυνα απόβλητα όπως μπαταρίες, μηχανέλαια, ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός.
4. Μέταλλα, ξύλα, ελαστικά και γυαλί
5. Διάφορα πλαστικά, καλύμματα θερμοκηπίων και περιτυλίγματα
6. Στάχτη, ρούχα και ανθρώπινα λύματα
7. Απόβλητα σε σχέση με τον μηχανικό εξοπλισμό όπως ελαστικά, άχρηστα μηχανήματα και εξοπλισμός, φίλτρα του λαδιού, εξαρτήματα και λάδια των φρένων.
Η ορθή πρακτική απαιτεί όπως ο γεωργός είναι συνεχώς ενημερωμένος για τις ισχύουσες νομοθεσίες και εφαρμόζει πρακτικές που θα μειώσουν τα απόβλητά του, όμως για όσα παράγει αυτά θα πρέπει:
• Φυλάσσονται με ασφάλεια ούτως ώστε να μη διαφεύγουν στη φύση
• Θα πρέπει ο γεωργός να μπορεί να ξεχωρίσει τα επικίνδυνα απόβλητα από τα υπόλοιπα και να τα φυλάει σε χωριστό χώρο.
• Να είναι ενήμερος για το ποιος μπορεί να διαχειριστεί το κάθε είδος αποβλήτων και τη συχνότητα με την οποία θα μεταφέρονται τα απόβλητά του.
• Όπως σε κάθε άλλη δραστηριότητα σχετικά με τα απόβλητα, αυτός που κάνει τη μεταφορά πρέπει να είναι αδειούχος.
• Να κρατεί αρχείο για να μπορεί να αποδείξει την προέλευση και προορισμό των αποβλήτων του.
Είναι λάθος να:
• Καίγονται απόβλητα
• Να διατηρεί σκυβαλότοπο στο κτήμα του
• Να φυλάγονται απόβλητα επικίνδυνα ή μη για περισσότερο από ένα χρόνο
• Δεν πρέπει να διαφεύγουν απόβλητα εκτός ελέγχου.
Επιπλέον θέματα:
Γενετικά
Μέσα στα πιο πάνω θα ήταν σωστό νομίζω για την Κύπρο, οι οργανώσεις, (γιατί η κυβέρνηση δεν μπορεί να το κάνει), να συστήνουν στα μέλη τους να μην καλλιεργούν Γενετικά Τροποποιημένους Οργανισμούς.
Να υπενθυμίσω ότι σε πολλές χώρες έχουν δημιουργηθεί πολλές εντάσεις μεταξύ γειτονικών γεωργών γιατί επιμολύνθηκαν φυτείες άλλων γεωργών.
Θα είναι πολύ καλύτερα φυσικά αν η Κύπρος καταφέρει να κηρυχτεί Ελεύθερη από Γενετικά Τροποποιημένα Προϊόντα.
Μια διακήρυξη προς αυτή την κατεύθυνση από όλες τις αγροτικές οργανώσεις του τόπου θα ωφελήσει τα μέγιστα και θα βοηθήσει το κράτος στις διεκδικήσεις του.
Οργανικά Απόβλητα
Αρχίζοντας από το 2010 η Κύπρος θα πρέπει να αρχίσει μια σταδιακή μείωση των οργανικών αποβλήτων που καταλήγουν στις χωματερές με όπου το 2010 η μείωση πρέπει να ανέρχεται στο 25% και να μειώνεται συνεχώς στα επόμενα 7 με 8 χρόνια να φτάσει στο μηδέν.
Οι κύπριοι γεωργοί θα έπρεπε μέχρι τώρα να ενδιαφερθούν γιατί η διαδικασία αυτή μπορεί να τους προσφέρει μεγάλα πλεονεκτήματα.
Η κομποστοποίηση των πράσινων αποβλήτων, όπως κλαδέματα, κομμένο γρασίδι, ξερά φύλλα και χόρτα και οτιδήποτε άλλο πράσινο μπορεί να μετατραπεί στο καλύτερο λίπασμα που υπάρχει.
Η κομπόστα που παράγεται είναι από τα καλύτερα εδαφοβελτιωτικά που υπάρχουν και η διαδικασία είναι πολύ απλή.
Η δραστηριοποίηση των αγροτικών οργανώσεων στη κεντρική διαχείριση των οργανικών αυτών αποβλήτων θα προσφέρει τα μέγιστα στους γεωργούς.
Αυτή τη στιγμή η ζήτηση για κομπόστα στην Κύπρο είναι μεγαλύτερη από την παραγωγή και αρκετοί γεωργοί και φυτώρια την εισάγουν.
Είμαι έτοιμος να βοηθήσω όσο μπορώ όσους ενδιαφέρονται να δραστηριοποιηθούν σε αυτό τον τομέα. Είναι κρίμα να χάνουμε όλη αυτή την ύλη ή ακόμη χειρότερα να καταλήξει για καύση ενώ είναι τόσο χρήσιμη για την γεωργία.
Κλιματικές αλλαγές
Όλες οι επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι η Μεσόγειος θα πληγεί πολύ άσχημα από τις κλιματικές αλλαγές.
Αυτά που προβλέπουν οι επιστήμονες για μας ήδη συμβαίνουν, αύξηση της θερμοκρασίας και μείωση της βροχόπτωσης.
Για να μπορέσει η γεωργία να επιβιώσει θα πρέπει να καταρτιστεί σχέδιο δράσης το οποίο να χαράξει το δρόμο που πρέπει να ακολουθηθεί γιατί οι πιέσεις στην γεωργία θα αυξάνονται συνεχώς.
Ήδη λόγω της ανεξέλεγκτης εκμετάλλευσης, των κτηνοτροφικών αποβλήτων και των φυτοφαρμάκων /λιπασμάτων έχουμε ήδη χάσει τη μεγαλύτερη ποσότητα των υπογείων υδάτων.
Τα μοντέλα των κλιματικών προβλέπουν ότι όχι μόνο θα μειωθεί η βροχόπτωση αλλά επειδή τις βροχές θα τις έχουμε σε μικρό χρονικό διάστημα η δυνατότητα εμπλουτισμού των υπογείων νερών θα μειωθεί κατά 70%.
Επομένως αν η βροχόπτωση μειώνεται συνεχώς η αντιπαράθεση για τα ποσοστά διάθεσης πόσιμου νερού και νερού άρδευσης θα μεγαλώνει συνεχώς.
Και μην ελπίζεται ότι λόγω αφαλατώσεων θα περισσέψει περισσότερο νερό για την γεωργία, διότι το 2012 θα βρεθούμε σε εξαιρετικά δύσκολη θέση όταν πλέον οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου θα πληρώνονται πάρα πολύ ακριβά.
Χρειάζεται επομένως να γίνει η σωστή προσαρμογή (π.χ. φυτείες, συλλογή βρόχινου νερού, επεξεργασμένα αστικά και κτηνοτροφικά λύματα) ούτως ώστε να μπορέσει η γεωργία να επιβιώσει στον τόπο μας.
Η σωστή γεωργική συμπεριφορά όσον αφορά το περιβάλλον πρέπει να διασφαλίζει τρία πράγματα:
1. Οικονομικό κέρδος για τον γεωργό
2. Αειφορία και προστασία του περιβάλλοντος, και
3. Προστασία της ποιότητας ζωής και την ευημερία της κοινωνίας.
Η αειφόρος γεωργία προϋποθέτει δραστηριότητες που διασφαλίζουν την ικανότητα του γεωργού να παράγει προϊόντα για πολλά χρόνια χωρίς να προκαλεί ζημιά στην οικολογία του χώρου. Θα πρέπει δηλαδή να μπορεί να συνδυάζει τη μακρόχρονη προστασία της ποιότητας του εδάφους μαζί τους κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες απαραίτητους για τη επιβίωση του.
Πέραν από τον καθορισμό γενικών πρακτικών σε μια ευρύτερη περιοχή όπως την ΕΕ, οι διαφορές σε κάθε περιοχή και χώρα είναι πολύ μεγάλες.
Αυτό έχει οδηγήσει πολλές χώρες στον καταρτισμό δικού τους κώδικα σωστής γεωργικής πρακτικής που να περιλαμβάνει και την περιβαλλοντική πτυχή της δραστηριότητας.
Οι Κώδικες Ορθής Γεωργικής Πρακτικής που έχουν εκδοθεί μέχρι τώρα από την Κυβέρνηση περιλαμβάνουν ένα εξαιρετικά σοβαρό αλλά στενό πλαίσιο θεμάτων που περιλαμβάνουν θέματα όπως την σωστή χρήση λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων, κτηνοτροφικών αποβλήτων και καλλιέργειες με άροτρο.
Πρόνοιες που θα πρέπει να περιληφθούν σε μια τέτοια επέκταση της πρακτικής θα πρέπει να περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων, την σωστή και χωρίς σπατάλες χρήση νερού, την προώθηση των βιολογικών καλλιεργειών, το κύκλο εργασιών /καλλιεργειών για βελτίωση του εδάφους, τη προστασία της βιοποικιλότητας, την επιχορηγημένη βελτίωση της οικολογίας του χώρου και τη διαχείριση των γεωργικών αποβλήτων.
Ιδιαίτερα όσον αφορά τα γεωργικά απόβλητα, μέρος από αυτά μπορεί να ελέγχεται κάτω από άλλες νομοθεσίες αλλά η απόσταση των γεωργικών περιοχών από τις άλλες περιοχές προσθέτουν μια δυσκολία στη διαχείριση των αποβλήτων αυτών απαιτώντας μια ιδιαίτερα μεταχείριση.
Ποια όμως είναι αυτά τα γεωργικά απόβλητα τα οποία χρειάζονται διαχείριση;
1. Υλικά κατασκευών όπως τούβλα, τσίγκοι, σουβάδες, σίδερα
2. Συσκευασίες λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων, σπόρων και άλλων υλικών
3. Επικίνδυνα απόβλητα όπως μπαταρίες, μηχανέλαια, ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός.
4. Μέταλλα, ξύλα, ελαστικά και γυαλί
5. Διάφορα πλαστικά, καλύμματα θερμοκηπίων και περιτυλίγματα
6. Στάχτη, ρούχα και ανθρώπινα λύματα
7. Απόβλητα σε σχέση με τον μηχανικό εξοπλισμό όπως ελαστικά, άχρηστα μηχανήματα και εξοπλισμός, φίλτρα του λαδιού, εξαρτήματα και λάδια των φρένων.
Η ορθή πρακτική απαιτεί όπως ο γεωργός είναι συνεχώς ενημερωμένος για τις ισχύουσες νομοθεσίες και εφαρμόζει πρακτικές που θα μειώσουν τα απόβλητά του, όμως για όσα παράγει αυτά θα πρέπει:
• Φυλάσσονται με ασφάλεια ούτως ώστε να μη διαφεύγουν στη φύση
• Θα πρέπει ο γεωργός να μπορεί να ξεχωρίσει τα επικίνδυνα απόβλητα από τα υπόλοιπα και να τα φυλάει σε χωριστό χώρο.
• Να είναι ενήμερος για το ποιος μπορεί να διαχειριστεί το κάθε είδος αποβλήτων και τη συχνότητα με την οποία θα μεταφέρονται τα απόβλητά του.
• Όπως σε κάθε άλλη δραστηριότητα σχετικά με τα απόβλητα, αυτός που κάνει τη μεταφορά πρέπει να είναι αδειούχος.
• Να κρατεί αρχείο για να μπορεί να αποδείξει την προέλευση και προορισμό των αποβλήτων του.
Είναι λάθος να:
• Καίγονται απόβλητα
• Να διατηρεί σκυβαλότοπο στο κτήμα του
• Να φυλάγονται απόβλητα επικίνδυνα ή μη για περισσότερο από ένα χρόνο
• Δεν πρέπει να διαφεύγουν απόβλητα εκτός ελέγχου.
Επιπλέον θέματα:
Γενετικά
Μέσα στα πιο πάνω θα ήταν σωστό νομίζω για την Κύπρο, οι οργανώσεις, (γιατί η κυβέρνηση δεν μπορεί να το κάνει), να συστήνουν στα μέλη τους να μην καλλιεργούν Γενετικά Τροποποιημένους Οργανισμούς.
Να υπενθυμίσω ότι σε πολλές χώρες έχουν δημιουργηθεί πολλές εντάσεις μεταξύ γειτονικών γεωργών γιατί επιμολύνθηκαν φυτείες άλλων γεωργών.
Θα είναι πολύ καλύτερα φυσικά αν η Κύπρος καταφέρει να κηρυχτεί Ελεύθερη από Γενετικά Τροποποιημένα Προϊόντα.
Μια διακήρυξη προς αυτή την κατεύθυνση από όλες τις αγροτικές οργανώσεις του τόπου θα ωφελήσει τα μέγιστα και θα βοηθήσει το κράτος στις διεκδικήσεις του.
Οργανικά Απόβλητα
Αρχίζοντας από το 2010 η Κύπρος θα πρέπει να αρχίσει μια σταδιακή μείωση των οργανικών αποβλήτων που καταλήγουν στις χωματερές με όπου το 2010 η μείωση πρέπει να ανέρχεται στο 25% και να μειώνεται συνεχώς στα επόμενα 7 με 8 χρόνια να φτάσει στο μηδέν.
Οι κύπριοι γεωργοί θα έπρεπε μέχρι τώρα να ενδιαφερθούν γιατί η διαδικασία αυτή μπορεί να τους προσφέρει μεγάλα πλεονεκτήματα.
Η κομποστοποίηση των πράσινων αποβλήτων, όπως κλαδέματα, κομμένο γρασίδι, ξερά φύλλα και χόρτα και οτιδήποτε άλλο πράσινο μπορεί να μετατραπεί στο καλύτερο λίπασμα που υπάρχει.
Η κομπόστα που παράγεται είναι από τα καλύτερα εδαφοβελτιωτικά που υπάρχουν και η διαδικασία είναι πολύ απλή.
Η δραστηριοποίηση των αγροτικών οργανώσεων στη κεντρική διαχείριση των οργανικών αυτών αποβλήτων θα προσφέρει τα μέγιστα στους γεωργούς.
Αυτή τη στιγμή η ζήτηση για κομπόστα στην Κύπρο είναι μεγαλύτερη από την παραγωγή και αρκετοί γεωργοί και φυτώρια την εισάγουν.
Είμαι έτοιμος να βοηθήσω όσο μπορώ όσους ενδιαφέρονται να δραστηριοποιηθούν σε αυτό τον τομέα. Είναι κρίμα να χάνουμε όλη αυτή την ύλη ή ακόμη χειρότερα να καταλήξει για καύση ενώ είναι τόσο χρήσιμη για την γεωργία.
Κλιματικές αλλαγές
Όλες οι επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι η Μεσόγειος θα πληγεί πολύ άσχημα από τις κλιματικές αλλαγές.
Αυτά που προβλέπουν οι επιστήμονες για μας ήδη συμβαίνουν, αύξηση της θερμοκρασίας και μείωση της βροχόπτωσης.
Για να μπορέσει η γεωργία να επιβιώσει θα πρέπει να καταρτιστεί σχέδιο δράσης το οποίο να χαράξει το δρόμο που πρέπει να ακολουθηθεί γιατί οι πιέσεις στην γεωργία θα αυξάνονται συνεχώς.
Ήδη λόγω της ανεξέλεγκτης εκμετάλλευσης, των κτηνοτροφικών αποβλήτων και των φυτοφαρμάκων /λιπασμάτων έχουμε ήδη χάσει τη μεγαλύτερη ποσότητα των υπογείων υδάτων.
Τα μοντέλα των κλιματικών προβλέπουν ότι όχι μόνο θα μειωθεί η βροχόπτωση αλλά επειδή τις βροχές θα τις έχουμε σε μικρό χρονικό διάστημα η δυνατότητα εμπλουτισμού των υπογείων νερών θα μειωθεί κατά 70%.
Επομένως αν η βροχόπτωση μειώνεται συνεχώς η αντιπαράθεση για τα ποσοστά διάθεσης πόσιμου νερού και νερού άρδευσης θα μεγαλώνει συνεχώς.
Και μην ελπίζεται ότι λόγω αφαλατώσεων θα περισσέψει περισσότερο νερό για την γεωργία, διότι το 2012 θα βρεθούμε σε εξαιρετικά δύσκολη θέση όταν πλέον οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου θα πληρώνονται πάρα πολύ ακριβά.
Χρειάζεται επομένως να γίνει η σωστή προσαρμογή (π.χ. φυτείες, συλλογή βρόχινου νερού, επεξεργασμένα αστικά και κτηνοτροφικά λύματα) ούτως ώστε να μπορέσει η γεωργία να επιβιώσει στον τόπο μας.
Σχόλια