Οι Δημόσιες διαβουλεύσεις στην Κύπρο

Η διαδικασία της Δημόσιας Διαβούλευσης είναι μια διαδικασία που πάντα φοβίζει τις εκάστοτε κυβερνήσεις και κρατικούς υπαλλήλους γιατί βγάζει στο φως πράγματα που θα ήθελαν να μείνουν κρυμμένα. Όταν ανοίξεις τα χαρτιά σου στον κόσμο και τους ενδιαφερόμενους είναι πιο δύσκολο να κρύψεις εξυπηρετήσεις, ρουσφέτια, κακές πολιτικές , έλλειψη γνώσης και αδυναμίες.

Για τους πιο πάνω λόγους η διαδικασία της Δημόσιας Διαβούλευσης θεωρείται μια πρακτική καλής διακυβέρνησης και επιβάλλεται από την ΕΕ.

Παράλληλα, επειδή η σύγκρουση οικονομικών συμφερόντων και του περιβάλλοντος είναι γνωστή, η ΕΕ υποχρεώνει όλα τα κράτη μέλη να βεβαιώνονται (Σύμβαση του Άαρχους) ότι οι πολίτες μπορούν να ασκήσουν τρία περιβαλλοντικά δικαιώματα:

1) Το δικαίωμα στην πληροφόρηση και την πρόσβαση σε περιβαλλοντικές πληροφορίες που κατέχουν οι αρχές (Νόμος 119/2004).

2) Το δικαίωμα συμμετοχής στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και ένα τέτοιο εργαλείο είναι και η Δημόσια Διαβούλευση.

3) Το δικαίωμα λήψης νομικών μέτρων εναντίων Δημόσιας Αρχής, αν υπάρχει διαφωνία με αποφάσεις που λήφθηκαν.

Τι γίνεται στον τόπο μας σε αυτό τον τομέα; Σπάνια γίνονται Δημόσιες Διαβουλεύσεις, ακόμη και για θέματα για τα υπάρχει ειδική αναφορά σε νομοθεσία. Έχουμε επίσης εφεύρει και διάφορους τρόπους εικονικών διαβουλεύσεων, για να μην παίρνει κανένας είδηση.

Μια τυπική κυπριακή διαδικασία είναι η ανάρτηση στο διαδίκτυο χωρίς να ειδοποιηθεί κανένας και σε σελίδες, που δεν μπορείς να κάνεις εγγραφή για να παίρνεις ειδοποίηση ότι γίνεται Δημόσια Διαβούλευση.

Πολλές φορές ούτε και κυβερνητικά τμήματα δεν ενημερώνονται και έρχονται στις Επιτροπές της Βουλής και διαφωνούν μεταξύ τους οι υπηρεσιακοί.

Άλλη πρακτική είναι να καλείς μόνο όσους συμφωνούν μαζί σου, η να βεβαιώνεσαι ότι δε θα έρθει κανένας από τους ενδιαφερόμενους. Ακόμη χειρότερα είναι τα τμήματα που απλά κάνουν μια παρουσίαση και μετά ισχυρίζονται ότι αυτό που έγινε ήταν Δημόσια Διαβούλευση.

Παραδείγματα πολλά.

Για τα την αλλαγή του σχεδίου περιοχής σε περιοχή με ψηλά κτήρια στην περιοχή των δεξαμενών πετρελαίου της Λάρνακας, έπρεπε να γίνει Δημόσια Διαβούλευση όπου οι ΜΚΟ της Λάρνακας και οι κάτοικοι θα μπορούσαν να εκφράσουν τις απόψεις τους. Τι έκαναν όμως; κάλεσαν διάφορους προσκεκλημένους, έβαλαν ανακοίνωση στον τύπο αλλά επέλεξαν να την κάνουν μακριά από την Λάρνακα, στη Λευκωσία και μάλιστα στις 9πμ το πρωί που είναι και εργάσιμη ώρα!

Στη Λεμεσό άλλαξαν το σχέδιο περιοχής για ψηλά κτήρια, δεν έκαναν την μελέτη που προνοεί ο νόμος και δεν έκαναν καμιά Δημόσια Διαβούλευση που επιβάλει η νομική διαδικασία, αλλά έδωσαν και συνεχίζουν να δίνουν άδειες.

Άλλο παράδειγμα είναι ότι όταν έκαναν Δημόσια Διαβούλευση για να καθοριστεί η πολιτική προώθησης των  εναλλακτικών καυσίμων, δεν κλήθηκαν περιβαλλοντικές και άλλες οργανώσεις και οι μόνοι προσκεκλημένοι ήταν οι εταιρείες πετρελαιοειδών οι οποίες έχουν να χάσουν πολλά από τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα ή την υγραεροκίνηση.

Και ένα πολύ συχνό κόλπο, είναι να στέλνεις στη Βουλή άλλο κείμενο από αυτό που παρουσιάστηκε στους ενδιαφερόμενους κατά διάρκεια της Δημόσιας Διαβούλευσης. Και για να μπορείς μάλιστα να τους αμφισβητήσεις, περιμένεις να περάσει καιρός πριν δημοσιευθεί για να ισχυρίζεσαι ότι δεν θυμούνται τι ειπώθηκε.

Υπάρχουν καλές πρακτικές στο εξωτερικό για τις σωστές διαδικασίες και εκθέσεις για μια σωστή Δημόσια Διαβούλευση. Στην Κύπρο το Υπουργείο Οικονομικών ετοίμασε σχετικό οδηγό, που δυστυχώς ισχύει μόνο για διαβουλεύσεις που αφορούν νομοσχέδια.

Για να βελτιωθεί η κατάσταση θα πρέπει από τη μια να ασκηθεί πίεση για να γίνονται οι σωστές διαδικασίες και από την άλλη να συμπληρωθεί το νομοθετικό κενό που υπάρχει, εφόσον ο καθένας κάνει αυτό που θέλει όσον αφορά τις Δημόσιες Διαβουλεύσεις που δεν αφορούν νομοσχέδια.

Το 2017 ετοιμάστηκε από το γραφείο μου στη Βουλή, πρόταση νόμου που καθορίζει με λεπτομέρεια τις διαδικασίες Δημόσιας Διαβούλευσης. Ελπίζω να συζητηθεί και να ψηφιστεί σύντομα για να γίνει ένα σοβαρό βήμα στο να βελτιωθούν τα πράγματα μέσω της διαφάνειας και της ενημέρωσης του κοινού.

Χαράλαμπος Θεοπέμπτου,

Υποψήφιος Ευρωβουλευτής,

κοινού ψηφοδελτίου

Συμμαχίας Πολιτών – Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών