Οι ρύποι των οχημάτων

Κατά τη διάρκεια της λειτουργίας της μηχανής ενός αυτοκινήτου εκπέμπονται από την εξάτμιση του διάφορα αέρια που επηρεάζουν την υγεία μας αλλά και αέρια που επηρεάζουν το κλίμα. Στην ΕΕ οι μεταφορές ευθύνονται για το 20% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και από αυτές το 12% προέρχεται από την κίνηση με ιδιωτικό αυτοκίνητο.

Έτσι μέσα στα πλαίσια των ευθυνών που ανάλαβε η ΕΕ για μείωση των ρύπων εκδόθηκε το 1999 η Οδηγία 1999/94 για την πληροφόρηση των καταναλωτών για την κατανάλωση και τις εκπομπές ρύπων σε οχήματα που είναι προς πώληση ή μακρόχρονη ενοικίαση.

Μετά την έκδοση της βασικής Οδηγίας εκδόθηκαν και Κανονισμοί και τροποποιήσεις αλλά οι βασικές πρόνοιες της Οδηγίας απαιτούν όπως για τα καινούργια αυτοκίνητα:

1. Να αναρτάται στο αυτοκίνητο ενημέρωση για την κατανάλωση σε λίτρα ανά 100 χιλιόμετρα και τις εκπομπές ρύπων του οχήματος.
2. Να εκδίδεται οδηγός από το κάθε κράτος με τουλάχιστο τα 10 καλύτερα αυτοκίνητα σε κατανάλωση και εκπομπές ρύπων.
3. Να αναρτώνται μεγάλες ανακοινώσεις – posters στις εκθέσεις πώλησης αυτοκινήτων.
4. Να περιλαμβάνονται πληροφορίες για την κατανάλωση και τις εκπομπές ρύπων του αυτοκινήτου σε όλες τις διαφημίσεις.

Πέραν από την ενημέρωση των καταναλωτών η ΕΕ εφάρμοσε ακόμη 2 στρατηγικές.

Η πρώτη είναι μέσω συζήτησης και συμφωνίας με τις αυτοκινητοβιομηχανίες όσον αφορά χρονοδιαγράμματα και στόχους εκπομπών. Όσων κατασκευαστών ο στόλος των οχημάτων τους είναι εκτός συμφωνημένων προδιαγραφών πληρώνουν πρόστιμο.

Επειδή οχήματα εισάγονται και από άλλες χώρες η ΕΕ έχει καθορίσει ανώτατα επιτρεπτά όρια εκπομπών. Για το 2015 το όριο είναι 130 γρ διοξειδίου του άνθρακα ανά χιλιόμετρο το οποίο αντιστοιχεί περίπου με κατανάλωση 5.6 λίτρα ανά 100 χιλιόμετρα. Ο στόχος αυτός φαίνεται να επιτυγχάνεται γιατί μετρήσεις που έγιναν για τα νέα αυτοκίνητα που πωλήθηκαν το 2014 στην ΕΕ έδειξαν ότι ο μέσος όρος εκπομπών ήταν 123.4γρ/χμ.

Παράλληλα η ΕΕ έκδωσε και τον Κανονισμό 443/2009 σχετικά με τα πρότυπα επιδόσεων για τις εκπομπές από τα καινούργια επιβατικά αυτοκίνητα βάζοντας έτσι επιπλέον περιορισμούς.

Το σύστημα βασίζεται πάνω στον αυτοέλεγχο των εταιρειών αλλά συχνά εμφανίζονται αναφορές στον τύπο όσον αφορά την ορθότητα τους ή ακόμη και ερωτηματικά αν το σύστημα που καθόρισε η ΕΕ για το μέτρημα της κατανάλωσης ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Με στόχο να διορθωθεί αυτό το πρόβλημα, η Επιτροπή Περιβάλλοντος της Ευρωβουλής αποφάσισε πρόσφατα να προωθήσει αλλαγές στο σύστημα όπως αλλαγές στο σύστημα μέτρησης κατανάλωσης βενζίνης που είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα.

Τα πιο πάνω είναι σε επίπεδο ΕΕ. Το κάθε κράτος μέλος όμως εφαρμόζει περιορισμούς μέσω οικονομικών μέτρων για προώθηση οχημάτων με λιγότερους ρύπους όπως για παράδειγμα εκπτώσεις σε φορολογία, τέλη κυκλοφορίας και δωρεάν στάθμευση.

Η προσπάθεια για να περιοριστούν οι ρύποι των οχημάτων θα συνεχίσει. Όλοι γνωρίζουμε ότι κάποια στιγμή οι παραδοσιακοί κινητήρες βενζίνης και πετρελαίου θα φτάσουν στα όρια τους. Για αυτό σύντομα θα δούμε ηλεκτρικά αυτοκίνητα σε μεγάλη παραγωγή αλλά και οχήματα υδρογόνου.

Παράλληλα σε πάρα πολλές πόλεις στο εξωτερικό έχουν καθοριστεί περιοχές “χαμηλών ρύπων” όπου απαγορεύεται η είσοδος σε ρυπογόνα οχήματα, περιοχές όπου απαγορεύονται όλα τα αυτοκίνητα και περιοχές όπου για να εισέλθεις πρέπει να πληρώσεις.

Η μετακίνηση με ιδιωτικά οχήματα στοιχίζει πολύ και στην τσέπη μας, και στην υγεία μας αλλά και στο περιβάλλον.

Το ποδήλατο και το περπάτημα που είναι χωρίς ρύπους και καίνε λίπος αντί καύσιμα μαζί με τις δημόσιες μεταφορές έχουν πλέον προτεραιότητα και στην Κύπρο έχουμε καθυστερήσει πάρα πολύ σε αυτό τον τομέα.

Ο νόμος για την προώθηση του ποδηλάτου κάθεται στη Βουλή από το 2011, το δίκτυο ποδηλατοδρόμων έμεινε στα χαρτιά, το πρόγραμμα των δημόσιων μεταφορών έμεινε στάσιμο αλλά η κυβέρνηση βρίσκει λεφτά να σχεδιάσει και να κατασκευάσει δρόμους μέσα από πάρκα.

Χαράλαμπος Θεοπέμπτου

Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Περιβάλλοντος

Λέκτορας ΤΕΠΑΚ